Vlada Crne Gore je na sjednici 22. januara, 2016. godine usvojila drugi polugodišnji Izvještaj o realizaciji Akcionog plana za poglavlje 23 - Pravosuđe i temeljna prava, od njegove revizije u februaru prošle godine.
U dijelu izvještaja o mjerama iz oblasti obrazovanja (Mjera 2.1.7.7.- Uspostaviti transparentan sistem kontrole akreditacije i licenciranja obrazovnih ustanova) se navodi da u periodu jul - decembar 2015. nije bilo kršenja propisa, te da se sistem sprovođenja akreditacije i licenciranja obrazovnih ustanova sprovodi u skladu sa Zakonom i podzakonskim aktima za ovu oblast.
Podsjećamo, da je na sjednici Vlade od 20. avgusta prošle godine usvojena Odluka o statusnoj promjeni organizacionih jedinica Univerziteta Crne Gore, pa je na taj način Filozofski fakultet podijeljen na Filozofski i Filološki fakultet, dok su se Farmaceutski i Fakultet primijenjene fizioterapije pripojili Medicinskom fakultetu.
U Odluci koju je tada usvojila Vlada (http://www.gov.me/sjednice_vlade/123, tačka 25.1.) u članu 6 piše da će ova dva fakulteta početi s radom nakon dobijanja licence. Da bi neka organizaciona jedinica dobila licencu za osnivanje i obavljanje djelatnosti, neophodno je da pored ostalih ispuni i uslov koji se tiče nesmetanog pristupa za osobe s invaliditetom (član 23, stav 1, tačka 3), što je jedan od ciljeva visokog obrazovanja (član 2, stav 1, tačka 6 Zakona o visokom obrazovanju).
Ustanova može da obavlja djelatnost i vrši upis studenata kad Ministarstvo prosvjete utvrdi da ustanova ispunjava uslove propisane Zakonom i donese Rješenje o licenciranju. U skladu sa članom 4 Pravilnika o bližim uslovima za osnivanje, obavljanje djelatnosti, postupku licenciranja i načinu vođenja registra ustanova visokog obrazovanja, koji je usvojilo Ministarstvo prosvjete, prethodno pomenuti fakulteti (ukupno 25 studijskih programa) ne ispunjavaju uslove koji se odnose na pristup i kretanje lica smanjene pokretljivosti i lica s invaliditetom u skladu sa Zakonom o uređenju prostora i izgradnji objekata.
Konstatacija u Izvještaju o sprovođenju Akcionog plana za poglavlje 23 ukazuje na neozbiljnost i neprihvatanje odgovornosti za nepoštovanje zakona, odnosno prava osoba s invaliditetom.
Na drugoj strani, pored toga što sprovođenje Akcionog plana za prilagođavanje objekata u javnoj upotrebi za kretanje i pristup lica sa invaliditewtom značajno kasni, dodatno, iako kao je Ekonomski fakultet jedina visokoškolska ustanova odabrana među prioritetnih 13 objekata za prilagođavanje, u Izvještaju se navodi da je za prilagođavanje ovog objekta, bio raspisan tender za izbor najpovoljnijeg izvođača, ali je poništen zbog određenih nepravilnosti, tako da se nije moglo pristupiti daljoj realizaciji predviđenih aktivnosti na obezjeđivanju pristupačnosti predmetnom objektu, nakon čega su sredstva preusmjerena za prilagođavanje drugih objekata.
Neprilagođavanje i nepristupačnost fakulteta svake godine dovodi do nemogućnosti izbora željenog profila obrazovanja od strane osoba s invaliditetom, ili do potpunog odustajanja od visokog obrazovanja.
Nesprovođenje Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata i nakon više od sedam godina od njegovog usvajanja ukazuje na praksu nečinjenja i konstantne diskriminacije kojoj su izložene osobe s invaliditetom, te poništavanja postupaka javnih nabavki za koje nerijetko djeluje da se upravo i čini sve kako se zakon ne bi ispoštovao.
Praksa, takođe, ukazuje da se situacija u ovoj oblasti jedino mijenja u situaciji pokretanja sudskih postupaka za zaštitu od diskriminacije osoba s invaliditetom. Upozoravamo, da navedene obrazovne institucije moraju pristupiti rješavanju ovog problema u što skorije vrijeme, a posebno prije početka nove studijske godine. U suprotnom, koristićemo sve pravne mehanizme u skladu s novim Zakonom o zabrani diskriminacije lica sa invaliditetom jer je i do sada bilo previše tolerancije u ovoj oblasti.
Pripremila: Marina Vujačić