Komitet za eliminaciju svih oblika diskriminacije žena (CEDAW) objavio je svoja Zaključna razmatranja u odnosu na treći periodični izvještaj države i ukazao na loš položaj i zaštitu žena u brojnim oblastima, a među njima posebno djevojčica i žena koje pripadaju manjinskim i marginalizovanim grupacijama. 

Očekujemo da će svi prisutni/e tokom zasijedanja Komiteta u Ženevi, kao i sve druge nadležne institucije crnogorku javnost, u skorijem roku, upoznati sa tim koje će mjere, aktivnosti i radnje preduzeti na adekvatnijoj zaštiti žena, posebno žena s invaliditetom, uključujući svakako žene s invaliditetom koje su istovremeno pripadnice Romske i Egipćanske populacije, iz ruralnih područja i one koje istovremeno pripadaju drugim manjinskim grupacijama žena, odnosno sve one koje su višestruko i intersekcijski diskriminisane. 

U dijelu pozitivnih aspekata, Komitet jedino pohvaljuje napore države na sprovođenju zakonodavnih reformi, zatim uspostavljanju institucionalnog okvira i usvajanje javnih politika, odnosno strateškog okvira. Međutim, u ovom dijelu se ne navodi nijedan pozitivan aspekt u vezi sa ženama s invaliditetom. 

S druge strane, Komitet izražava zabrinutost da još uvijek nema direktne primjene Konvencije ili pozivanja na Konvenciju u sudskim i upravnim postupcima. Komitet, takođe, sa zabrinutošću konstatuje da država još uvijek nije obezbijedila tekst Konvencije na jezicima nacionalnih manjina, Brajevom pismu ili znakovnom jeziku, te u lako čitljivim i lako razumljivima formatima namijenjenim osobama sa raznim oblicima invaliditeta. Dakle, država nije ispoštovala čak osnovnu pretpostavku i preduslov upoznavanja svih žena sa sadržajem i odredbama Konvencije, odnosno obavezama države u tom smislu. Otuda je potpuno jasna preporuka da država ugovornica ojača programe za bolji pristup žena i djevojčica pravdi i unapređenje njihove svijesti o sopstvenim pravima i pravnim sredstvima koja su im na raspolaganju kako bi zahtijevale ta prava. 

U dijelu člana koji se odnosi na žene s invaliditetom, Komitet pozdravlja uspostavljanje Direktorata za zaštitu i jednakost lica sa invaliditetom. Međutim, Komitet sa žaljenjem konstatuje da se žene s invaliditetom suočavaju sa višestrukom diskriminacijom u državi, posebno u oblasti pristupa pravdi, obrazovanja, zapošljavanja i zdravstvene zaštite. Dodatno je zabrinut zbog izvještaja da one često nemaju znanja ni sposobnosti da zagovaraju svoja prava i da često nijesu obuhvaćene diskusijama o javnim politikama. 

Komitet preporučuje da država ugovornica obezbijedi da žene i djevojčice s invaliditetom mogu da ostvare pristup pravdi, tržištu rada, inkluzivnom obrazovanju, uslugama zapošljavanja i zdravstvene zaštite, uključujući usluge zaštite seksualnog i reproduktivnog zdravlja, i da mogu u potpunosti da ostvare svoje pravo na tjelesnu autonomiju i odlučivanje u vezi sa svojim reproduktivnim pravima

i starateljstvom i staranjem o svojoj djeci.

Crna Gora nije uradila ništa konkretno i direktno sa ženama s invaliditetom, kao posebnom ciljnom grupom, niti je ovu grupaciju žena obuhvatila svojim aktivnostima namijenjenim ženama generalno. I sam Komitet naglašava nedostatak rodno razvrstanih podataka o uživanju ljudskih prava žena i djevojčica, što ometa usvajanje ciljanih i politika, strategija i programa potkrijepljenih podacima. Takvi, segregisani podaci o ženama s invaliditetom uopšte ne postoje, osim isključivo u par oblasti (obrazovanje, zapošljavanje) i to ne u odnosu na druge žene, već isključivo u odnosu na muškarce s invaliditetom. Međutim, i u tim podacima nedostaju podaci o stvarnom položaju žena s invaliditetom, već se oni svode na puke cifre. Kao primjer navodimo vrlo simptomatičnu situaciju da je djevojčica s invaliditetom duplo manje u sistemu tzv. inkluzivnog obrazovanja u odnosu na dječake s invaliditetom, dok je nezaposlenih žena s invaliditetom na evidenciji Zavoda za zapošljavanje duplo više u odnosu na muškarce s invaliditetom. O značajnim razlikama između upisanih djevojčica i dječaka s invaliditetom, kao i o dosljedno višem procentu žena među nezaposlenima s invaliditetom izvijestio je i Komitet sa zabrinutošću, i preporučio državi da sprovede istraživanja u cilju utvrđivanja temeljnih uzroka za razliku u broju upisanih djevojčica i dječaka s invaliditetom i preduzme odgovarajuće mjere za rješavanje tih uzroka, između ostalog kroz aktivnosti na podizanju nivoa svijesti o značaju obezbjeđivanja jednakog pristupa obrazovanju za djevojčice s invaliditetom, kao i da uvede konkretne mjere za bolji pristup žena s invaliditetom mogućnostima za zaposlenje i obuku.   

Kada je riječ o trgovini ljudima i eskploataciji seksualnog rada, Komitet navodi da država treba da osnuje i na adekvatan način finansira specijalizovano sklonište za žrtve trgovine ljudima koje bi bilo pristupačno ženama i djevojčicama s invaliditetom i obezbijedi da žrtve dobiju besplatnu pravnu pomoć, usluge tumača, adekvatnu medicinsku pomoć, psihosocijalno savjetovanje, finansijsku podršku, edukaciju, profesionalno osposobljavanje i mogućnosti za ostvarivanje prihoda.

Na kraju, ali kao značajno važno, godinama izostaju podaci države o sakaćenju ženskih genitalija, sterilizaciji, trgovini ljudima, podvođenju i korišćenje/zloupotrebi za seksualne usluge djevojčica i žena s invaliditetom. 

Podsjećamo da smo mi, iz Udruženje mladih sa hendikepom Crne Gore, više puta postavljali pitanja o prisilnoj sterilizaciji i prisilnom abortusu, posebno u ustanovama rezidencijalnog karaktera, ali i u drugim restriktivnim okruženjima, dok nas, takođe, zabrinjavaju i druge zloupotrebe tijela i života djevojčica i žena s invaliditetom, uključujući i nekažnjivost nasilja i zločina počinjenih nad njima.  

Marina Vujačić

Udruženje mladih sa hendikepom Crne Gore (UMHCG) organizuje Radionicu sa mladima u srednjim školama, uz prateću simulaciju prepreka u saobraćaju.

Cilj Radionice jeste doprinos većem poštovanju prava na slobodno kretanje u javnom saobraćaju i ostvarivanju prava u ovoj oblasti za osobe s invaliditetom, koja će osim radioničarskog dijela, obuhvatiti i simulaciju prepreka u saobraćaju.

Radionica će se održati u Bijelom Polju, 3. Jula 2024, s početkom u 11.00 časova, u Hotelu Franca.

Učešće na Radionici mogu uzeti srednjoškolci/ke, koji se mogu prijaviti najkasnije do 2. jula 2024. na mejl Ova adresa el. pošte je zaštićena od spambotova. Omogućite JavaScript da biste je videli., s naslovom teksta mejla “Prijava za Radionicu sa mladima”, ili pozivom na broj: 0207265-650 i 069/385-981.

Ova aktivnost je dio projekta Samo minut – sačekaj ti! koji realizuje UMHCG, uz finansijsku podršku Ministarstva saobraćaja i pomorstva, posredstvom Konkursa za NVO u 2023. u oblasti zaštite lica sa invaliditetom u saobraćaju.

Konferencija o unaprjeđenju položaja osoba s invaliditetom, s posebnim akcentom na mlade s invaliditetom u društvu biće organizovana u srijedu, 26. juna 2024, u PR centru, u Podgorici.

Konferencija se organizuje s ciljem pokretanja šireg javnog dijaloga o položaju osoba, a posebno mladih s invaliditetom, kako bi se, između ostalog, sagledalo trenutno stanje o preprekama s kojima se suočavaju osobe s invaliditetom i mogućim rješenjima za unaprjeđenje njihovog položaja u društvu. Jedna od tema biće i inkluzija mladih s invaliditetom u procesima donošenja odluka i omladinskom aktivizmu, a sve ciljem da podstaknemo razmjenu znanja i iskustava organizacija osoba s invaliditetom iz Crne Gore sa sličnim organizacijama iz drugih zemalja, radi prenošenja pozitivnih iskustava i primjera savladavanja izazova u praksi, kao i ukazivanja značaja uključivanja mladih s invaliditetom u procesima donošenja odluka.

U uvodnom dijelu planirano je da događaj otvore: zamjenik gradonačelnice Glavnog grada Podgorice Luka Rakčević, samostalna savjetnica u Ministarstvu sporta i mladih Ana Milačić i predsjednik Skupštine UMHCG Miloš Ranitović.

Nakon uvodnih izlaganja, planiran je poseban panel o Položaju osoba s invaliditetom, posebno mladih s invaliditetom s akcentom na inkluziju u procesima donošenja odluka  u kojem je predviđeno da govore: projektna asistentkinja u Savezu slijepih Crne Gore Anđela Dragović, samostalna savjetnica za socijalnu i dječju zaštitu u Glavnom gradu Podgorica Anđela Radovanović, psihološkinja u Informativnom Centru za osobe s invaliditetom Lotos iz Tuzle Senaida Sarajlić, kao i izvršni direktor NVO Mozaik Blagoje Šturanović.

Ovim putem pozivamo sve zainteresovane osobe s invaliditetom, građane i građanke da se prijave za učešće na pomenutoj Konferenciji.

Za sve dodatne informacije, možete nas kontaktirati putem mejla Ova adresa el. pošte je zaštićena od spambotova. Omogućite JavaScript da biste je videli. ili na broj telefona 069/385-981, 067/801-761 ili 020/265 - 650.

Konferencija je dio aktivnosti projekta Podrška, a ne zanemarivanje! koji je finansijski podržan od strane Glavnog grada Podgorice, kao i projekta U kontaktu (Project In Touch) finansijski podržanog od Evropske edukativne i kulturne izvršne agencije (European Education and Culture Executive Agency (EACEA)), delagirane od strane Evropske komisije, uz kofinansiranje Ministarstva javne uprave.

Udruženje mladih sa hendikepom Crne Gore (UMHCG) poziva sve osobe s fizičkim oštećenjima (osobe koje spadaju u kategoriju osoba sa fizičkim invaliditetom) da se prijave za učešće u istraživanju o procjeni kompetencija i postojećih znanja u oblasti digitalnog marketinga.

Naime, UMHCG realizuje međunarodni projekat DI-MARC, čiji je cilj osnaživanje osoba s invaliditetom za rad na daljinu, kroz primjenu digitalnih tehnologija i unaprjeđenje kompetencija za rad u oblasti digitalnog marketinga. 

U tu svrhu kreirani su upitnici za potrebe istraživanja, a pitanja su osmišljena sa ciljem da se utvrdi nivo samoprocjene kompetencija i postojećih znanja osoba s fizičkim invaliditetom u oblasti digitalnog marketinga.  

Navedeni rezultati će nam poslužiti kao osnova za kreiranje edukativnih programa namijenjenih osnaživanju osoba s fizičkim invaliditetom iz oblasti digitalnog marketinga.

Zaintresovani/e kandidati/kinje, iz cijele Crne Gore, se mogu prijaviti dostavljanjem kontakt telefona, najkasnije do 20. marta 2024. na mejl adresu: Ova adresa el. pošte je zaštićena od spambotova. Omogućite JavaScript da biste je videli. s naznakom Prijava za učešće u istraživanju ili na brojeve telefona: +382 (0)67/801-761; +382 (0)69/385-981 i +382 (0)20/265-650.

Istraživanje se sprovodi u okviru projekta Osnaživanje osoba s fizičkim invaliditetom za rad na daljinu kroz unaprjeđenje digitalnih marketing kompetencija (Digital Marketing Capacity Building – Empowering Persons with Physical Disabilities for Remote Work – DI-MARC) koji sprovodi UMHCG u saradnji s glavnim nosiocem projekta, Institutom ekonomskih nauka iz Beograda, i partnerima koje čine institucije i nevladine organizacije iz Srbije, Hrvatske i Crne Gore uz finansijsku podršku Evropske komisije.

Predstavnici UMHCG, omladinski radnici Ksenija Janković i Željko Miličić, prisustovali su Internacionalnom seminaru koji se prošle sedmice održao u Larnaki, na Kipru.  Ova aktivnost, sprovedena je u okviru Projekta U kontaktu (In Touch) koji ima za cilj da unese inovacije u neformalnom obrazovanju i veći kvalitet učenja u radu za mlade s invaliditetom. 

Ovom prilikom, kroz petodnevni Trening, testirane su neke od aktivnosti koje će biti predstavljanje u Didaktičkom priručniku s inovativnim aktivnostima za uključivanje mladih s inavliditetom, a koji je namijenjen operaterima, vaspitačima, omladinskim radnicima i svima onima koji rade s osobama s inavliditetom. 

Ovo je bila prilika da s omladinskim radnicima koji su učestovovali na Treningu, testiranjem aktivnosti otkrijemo prednosti i nedostatke predloženih aktivnosti i kroz zajedničku evaluaciju doprinesemo da budu što kvalitetnije, interaktivnije, ali i pristupačnije za sve osobe s invaliditetom. Kroz ovu aktivnosti nastoje se osposobiti organizacije različitim metodama rada, alatima i materijalima za socio-profesionalni razvoj omladinskih radnika i trenera koji rade s osobama s invaliditetom.

Tokom boravka, domaćini Seminara, organizacija Aktivna zona (Active zone outdoor (AZO)) organizovala je i Konferenciju Mladi i Invaliditet. Učesnici konferencije bili su lokalni kreatori politika, kao i aktivni i uspješni atletičari sa teritorije Kipra. U otvorenoj diskusiji, razgovaralo se na teme prilika i izazova u sportu za osobe s invaliditetom, ali i potencijalu sporta kao prilike za njihovu socijalnu inkluziju. Razmijenjena su iskustva i prakse svih država na pomenute teme. 

Osim domaćina, organizacije AZO, i UMHCG, Treningu su pristustvali i ostali partneri Asoscijacija ABiCi (Associazione ABiCi), Informativni Centar “Lotos”, Bez barijera (Pertej barrierave (BBA)), Terra di mezzo (TDM)

U narednom periodu, očekuje nas finalizacija Didaktičkog priručnika, kao i organizacija Razmjene mladih u Crnoj Gori kada ćemo sa mladim osobama s, i bez invaliditeta, između ostalog, testirati pripremljene aktivnosti. 

Projekat se realizuje u okviru ERASMUS+ programa, kroz finansijsku podršku Evropske edukativne i kulturne izvršne agencije (European Education and Culture Executive Agency (EACEA)) delagirane od strane Evropske Komisije.

Protestujemo zbog toga što nedavno objavljen Nacrt zakona o izmjenama i dopunama Krivičnog zakonika Crne Gore ponovo ne sadrži izmjene važne za zaštitu ljudskih prava. 

To je drugi put u tri mjeseca da Ministarstvo pravde ignoriše preporuke i Komiteta protiv torture (CAT) i Komiteta za prava osoba sa invaliditetom (CRPD) i Evropskog komiteta za sprečavanje mučenja (CPT) i one sadržane u Izvještaju o Univerzalnom periodičnom pregledu za Crnu Goru (Universal Periodic Review - UPR) iako neke od njih datiraju još od 2014. Dodatno, uprkos najavi ministra pravde Andreja Milovića, nije do kraja razmotrena ni mogućnost za uvođenje krivičnog djela Femicid.

Ignorisanje tih preporuka predstavlja propust u adekvatnoj zaštiti ljudskih prava i uspostavljanju pravne sigurnosti, ne ispunjava privremena mjerila za poglavlje 23 i nije u skladu s očekivanom dinamikom reformskih procesa koje državu treba da približe članstvu u Evropskoj uniji.

Ministarstvo pravde je zaključilo Nacrt zakona o izmjenama i dopunama Krivičnog zakonika posle samo dva sastanka radne grupe, čiji članovi o finalnoj verziji nacrta uopšte nijesu konsultovani. Ovakav postupak izaziva ozbiljne sumnje u svrsishodnost formiranja bilo kakve radne grupe i uključivanja NVO u pripremu zakona i strategija, odnosno u procese donošenja odluka. Dodatno, javna rasprava će trajati svega 20 dana - do 18. marta - i to bez okruglog stola, koji bi omogućio širu raspravu sa nadležnim predstavnicima Ministarstva pravde.

Naročito je alarmantno to što je Ministarstvo pravde potrebu za ubrzanim postupkom donošenja izmjena i dopuna obrazložilo "dinamikom rada u okviru Pregovaračkog poglavlja 23 i ispunjenja Privremenih mjerila". Međutim, od pet predloženih izmjena, samo jedna ima uticaja na ovo poglavlje, dok se ostale pretežno odnose na sprečavanje pranja novca i finansiranja terorizma (poglavlje 4 i 24).

Sa druge strane, za proces unaprjeđivanja temeljnih prava, gdje se od Crne Gore zahtjeva, usklađivanje pravnog okvira sa pravnom tekovinom EU i međunarodnim standardima, bilo je ključno inkorporirati i preporuke, primjera radi, Komiteta protiv torture (CAT), Evropskog komiteta za sprečavanje mučenja (CPT), Komiteta za prava osoba sa invaliditetom, što nije učinjeno iako ih ova tijela godinama ponavljaju i nevladine organizacije kontinuirano insistiraju na njima. Država je dužna da poštuje preporuke ovih tijela, jednako kao i obaveze iz procesa pridruživanja EU.

Prije samo 15 dana, tokom vanredne posjete CPT-a Crnoj Gori, potpredsjednik Vlade Aleksa Bečić je naglasio da “crnogorska vlada trenutno preduzima konkretne mjere, kao što su izmjene Krivičnog zakonika, namjenjene jačanju pravnog okvira za borbu protiv mučenja i zlostavljanja”. Međutim, nijedan predlog Nacrta se ne odnosi na borbu protiv torture iako je usaglašavanje definicije mučenja sa Konvencijom protiv torture, pooštravanje kaznenih raspona i isključivanje zastarjelosti za sva djela torture bilo zatraženo još tokom javnih konsultacija za njegovu izradu. 

Naše NVO će u okviru javne rasprave ponoviti prijedloge koji su Ministarstvu pravde predočeni i putem Radne grupe za izmjenu i dopunu Krivičnog zakonika. Očekujemo od Vlade da obezbijedi hitno usvajanje svih preporuka međunarodnih institucija i tijela i omogući napredak Crne Gore u pregovorima o učlanjenju u Evropsku uniju.

Akcija za ljudska prava (HRA)

Asocijacija Spektra

Centar za demokratiju i ljudska prava (CEDEM)

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Centar za građansko obrazovanje (CGO)

Centar za istraživačko novinarstvo Crne Gore (CIN-CG)

Centar za monitoring i istraživanje (CEMI)

Centar za razvoj NVO (CRNVO)

Centar za ženska prava (CŽP)

Crnogorska LGBTIQ asocijacija Kvir Montenegro

Institut Alternativa

Institut za medije Crne Gore

Juventas

Sigurna ženska kuća

Udruženje mladih sa hendikepom Crne Gore (UMHCG)

Kampanje koje su vođene posljednjih godina protiv kritički orjentisanog nevladinog  sektora ozbiljno ugrožavaju razvoj civilnog društva, ocijenila je izvršna direktorica Centra za građansko obrazovanje (CGO) Daliborka Uljarević.

Uljarević je, na diskusionom forumu Demokratija u fokusu – odnos vlasti i civilnog društva koji organizuje CGO, u okviru projekta „OCD u Crnoj Gori – od osnovnih usluga do oblikovanja politika – M’BASE“, uz podršku Delegacije EU u Crnoj Gori i Ministarstva javne uprave, rekla da Crna Gora ni nakon četiri godine nije uspjela da se demokratski konsoliduje. 

A čini se da prakse donosilaca odluka ne ukazuju ni da postoji usaglašena vizija kakva nam država treba, kazala je Uljarević, pojašnjavajući da to za posljedicu ima izostanak mape puta kako da se država ojača, demokratizuje i evropeizuje, uz dodatno opterećenje niskog nivoa političke kulture.

Prema njenim riječima, ohrabruje to što NVO i dalje generišu pozitivnu percepciju građana i građanki, uz napomenu da su istovremeno očekivanja da budu kritički nastrojeni prema vlastima.  Uljarević je, govoreći o istraživanju koje je CGO sproveo, u okviru istog projekta, podsjetila da većina građana i građanki pozitivno ocjenjuje rad NVO, što je, kako je dodala, rast u odnosu na 2021, ali je navela i da se bilježi pad u percepciji onih koji smatraju da su NVO potpuno ili djelimično nezavisne od vlasti u odnosu na 2021. Ona je kazala da negativne kampanje koje su vodili političari protiv kritički orjentisanih NVO-a rezultiraju i percepcijom suženog prostora prostora za slobodno djelovanje NVO-a.

Vršiteljka dužnosti generalne direktorke Direktorata za razvoj i saradnju sa NVO u Ministarstvu javne uprave Lidija Ljumović rekla je da je Vlada posvećena konceptu razvoja civilnog društva i jačanju podsticajnog okruženja za rad NVO.

Naglasila je i značaj postojanje pluralizma kroz iskazivanje različitih interesa i vrijednosti u procesima kreiranja javnih politika. 

Uključivanjem NVO-a kao legitiminih predstavnika građana u taj proces, javnim politikima se daje veći legitimitet, zajednički se definiši pravci koji omogućavaju kvalitetan odgovor na brojne društvene i ekonomske izazove, poručila je Ljumović.

Predstavljajući niz aktivnosti koje će Ministarstvo u narednom periodu sprovesti, sa fokusom na novi Zakon o NVO, kazala i da su svjesni izazova koji se tiču registra i određenih izazova u procesu upisa NVO-a. 

Prirodno se rodila potreba da postojeći registar poboljšamo. Vjerujem da ćemo u budućem periodu imati digitalizovan registar NVO-a, pojasnila je Ljumović.

Vlada je, kako je dodala, donijela odluku o utvrđivanju prioritetnih oblasti od javnog interesa i visine sredstava za finansiranje projekata NVO-a za ovu godinu, kojima je obuhvaćeno 13 oblasti i za to izdvojeno preko 5,5 miliona EUR. Osim toga, kako je navela, izdvojeno je i 1,4 EUR za kofinansiranje projekata NVO-a koji su održani iz EU fondova. „Sa ovim sredstvima vjerujemo da ćemo pružiti održivost NVO. Mimo ovih sredstava, izdvojili smo i pola miliona EUR za razvoj resurnih centara“, rekla je Ljumović.

Tokom prvog panela Saradnja i sukobi u crnogorskom društveno-političkom pejzažu, potpredsjednik Vlade Momo Koprivica rekao je da je Crnoj Gori prijeko potrebna stabilnost, ne samo politička nego i društvena jer je, kako je dodao, to preduslov za ostvarivanje strateških ciljeva Crne Gore, a jedan od tih ciljeva je pristupanje Evropskoj uniji (EU).

On je kazao da je dosta toga urađeno na EU planu i da se otvaraju jasne evropske perspektive. 

I to nas obavezuje da uradimo sve da se sva neka nesaglasja oko nekih pitanja, na nivou demokratije prevazilaze, poručio je Koprivica.

On je naveo da su u prošlosti postojali primjeri postizanja konsenzusa, a kao primjere naveo 2006. kada je bio referendum i 2023. kad je postignut dogovor o popisu.

Koprivica je poručio da je Vlada spremna da prihvati argumentovanu kritiku i da je u tome mjera demokratičnosti i slobode društva, apostrofirajući značaj odnosa vlasti i civilnog sektora važan za konsolidaciju demokratskog poretka. 

Vlada ne doživljava civilni sektor kao rivala već kao partnera, zaključio je Koprivica.

Predsjednica NVO Centar za demokratsku tranziciju, Milica Kovačević, govoreći o tome koliko dezinformaciju utiču na odnose vlasti i civilnog sektora, kazala je da se godinama u Crnoj Gori radilo na izgradnji infrastrukture koja služi za dezinformisanjem.

Kovačević je rekla da je Demokratska partija socijalista (DPS) opravdano kritikovana za netransparentnost i dodala da je smjena vlasti nakon 2020. trebalo da donese makar demokratsku relaksaciju, ali da se nije desilo a što je svoju refleksiju imalo i u izvještaju Evropske Komisije.

Ovu Vladu sačekalo je dosta stvari koje si bile hitne i važne, ali vidjećemo pravo stanje kada Vladi bude upućena ozbiljna kritika. Taj ispit bi mogao da se desi vrlo brzo, vidjećemo tada kako će naše kritike biti prihvaćene, navela je Kovačević.

Ona smatra da je pred Vladom težak zadatak da uspostavi povjerenje sa NVO sektorom, uz utisak da ne postoji dijalog o ključnim pitanjima.

Izvršna direktorka Udruženja mladih sa hendikepom Crne Gore Marina Vujačić kazala je da je pozitivno, u odnosu države prema osobama s invaliditetom, to što je Crna Gora ratifikovala konvenciju Ujedinjenih nacija o pravima osoba s invaliditetom, kao i da je dugo pozitivnim označavala da su osobe s invaliditetom u većoj mjeri osviješćene, ali i da trendovi u posljednje vrijeme nijesu takvi. 

Sve je manje osoba s invaliditetom koji su zastupljene i koje govore, a najmanje je onih koji kritikuju, naglasila je Vujačić.

Vujačić je ocijenila da ima i zakona koji su diskriminatorni i loši, kao i da raspodjela sredstava preko konkursa za NVO nije adekvatna i da mora da se reformiše.

Nije se smjelo desiti da svaka naredna vlast, otkad imamo smjenjivost vlasti, ne bude bolja od prethodne, rekla je Vujačić.

Ona je mišljenja da bi Vlada trebalo da uključi i NVO, posebno reprezentativne NVO, u proces donošenja odluka.

Izvor: CGO

Pripremila: Dajana Vuković

U Crnoj Gori je trenutno licencirano 17 dnevnih centara za djecu sa smetnjama u razvoju, a pozdravljajući napore nadležnih organa da se ovaj servis učini dostupnim što većem broju djece, moramo biti svjesni činjenice da postojeći kapaciteti ne garantuju ostvarivanje ovog vida podrške svoj djeci koja su u stanju potrebe i da su kapaciteti postojećih centara prilično ograničeni, ukazala je zamjenica zaštitnika ljudskih prava i sloboda Snežana Mijušković.

Ona je ovo konstatovala nakon pritužbe jedne samohrane majke koja se požalila na Dnevni centar za djecu i omladinu sa smetnjama i teškoćama u razvoju Podgorica. U pritužbi se, između ostalog, navodi da je njen sin bio korisnik usluga tog centra, da ju je u martu 2023. pozvala socijalna radnica da dođe u Centar sa socijalni rad i potpiše da se njenom sinu uskraćuje boravak u Dnevnom centru, pod uslovom da ga po potrebi mogu iznova aktivirati, a usluga mu se uskraćuje jer ga navodno nije redovno pohađao. U konkretnom slučaju ombudsman je utvrdio da su nadležni postupili u skladu sa zakonom, a nisu ulazili u razloge zašto dijete nije koristilo usluge Centra.

Ipak, zamjenica ombudsmana konstatuje da generalno stanje u dnevnim centrima nije dobro.

– Stanje stvari navodi na zaključak da su prava djece iz veoma ranjive kategorije ograničena i nejednako dostupna, što nije u skladu sa garantovanim standardom u ovoj oblasti, niti sa strateškim dokumentima. Zaštitnik je mišljenja da Dnevni centar za djecu i omladinu sa smetnjama i teškoćama u razvoju u Podgorici, sa prostornim i kadrovskim kapacitetom za rad sa samo 20 korisnika, nije dovoljan, imajući u vidu broj stanovnika, a proporcionalno tome i broj djece sa smetnjama u razvoju – ukazala je Mijušković.

Imajući u vidu, kako je dodala, kontinuirano širenje glavnog grada, evidentno je da postojeći Dnevni centar ne zadovoljava potrebe djece sa smetnjama u razvoju sa teritorije Podgorice.

– Potreba za različitim servisima podrške u cilju rane identifikacije, pravovremene reakcije i unapređivanja postojećih kapaciteta djeteta koje ima smetnje u razvoju umnogome određuje kvalitet njegovog života, stepen osamostaljivanja i kvalitet života roditelja/staratelja/porodice. Mnoge opštine u Crnoj Gori nemaju uspostavljenu uslugu Dnevnog centra, niti neku drugu uslugu koja bi obezbjeđivala podršku djetetu i/ili njegovoj porodici, što ih stavlja u nepovoljniji položaj u odnosu na drugu djecu. Zaštitnik smatra da je neophodno jačati kapacitete, ali isto tako i uložiti napore da se postojeći kapaciteti na najefikasniji način koriste, kako bi što veći broj djece/korisnika mogao da koristi usluge Dnevnog centra – navodi Mijušković.

Ministarstvo da radi na širenju kapaciteta

Institucija ombudsmana dala je Ministarstvu rada i socijalnog staranja preporuku da napravi procjenu potrebe djece sa smetnjama u razvoju za uslugama Dnevnog centra za djecu sa smetnjama u razvoju na nivou Crne Gore u odnosu na postojeće kapacitete tog servisa. Od nadležnog resora traži se i da, u skladu sa procjenom i u saradnji sa lokalnim samoupravama, inicira širenje/jačanje kapaciteta postojećih/licenciranih dnevnih centara za djecu sa smetnjama u razvoju, kao i uspostavljanje ovog servisa u sredinama koje nemaju već osnovanu ustanovu.
– Preporuka ministarstvu je i da uspostavi mehanizam najefikasnijeg i najsvrsishodnijeg korišćenja usluga dnevnih centara u skladu sa potrebama korisnika u svakom pojedinačnom slučaju, a u skladu sa postojećim kapacitetima u cilju pružanja usluge većem broju djece – predlaže ombudsman.

Izvor: RTV Nikšić 

Pripremila: Dajana Vuković

To prema tvrdnjama korisnika predstavlja diskriminaciju, i to sistemsku, imajući u vidu obim i učestalost.

Dio javnih ustanova za rad sa građanima u Baru teško je ili nikako pristupačan za osobe s invaliditetom, osobe sa oštećenjem ili bez vida i starije osobe. Fond zdravstva, Biro rada i Fond PIO su neke od njih.

Na taj način se krši zakon i dolazi do sistemske diskriminacije, smatra direktorica Udruženja mladih sa hendikepom Crne Gore (UMHCG) Marina Vujačić.

Barski Fond zdravstva nalazi se na drugom spratu stambene zgrade bez lifta sa mračnim stepeništem. Biro rada ja na prvom spratu zgrade bez lifta dok je ispred ulaza u Fond PIO stepenište iz dva dijela bez rampe. Centar za socijalni rad nalazi se u istoj zgradi kao i Fond Pio i ima silaznu rampu, ali ulazi u ove dvije ustanove su zasebni. Bez rampe je i Dom učenika u Baru.

Činjenica da javne ustanove i ustanove u javnoj upotrebi nijesu pristupačne svim kategorijama osoba s invaliditetom predstavlja diskriminaciju, i to sistemsku, imajući u vidu obim i učestalost, kazala je Vujačić.

Zakonom o uređenju prostora i izgradnji objekata propisana je obaveza pristupačnosti svih novosagrađenih objekata, a za prilagođavanje, odnosno rekonstrukciju onih sagrađenih prije 2008. u skladu sa propisanim standardima pristupačnosti za osobe smanjene pokretljivosti i osobe s invaliditetom propisan je rok od pet godina.

Vujačić se lično uvjerila u kršenje ovog zakona ne samo u Baru već i u drugim opštinama poput Nikšića, Ulcinja, Bijelog Polja i Berana. Stanje je, tvrdi ona, poražavajuće i neprihvatljivi su uslovi za pristup, kretanje, boravak i rad osoba s invaliditetom.

Šalje se poruka nemara i neodgovornosti, a to potvrđuje i činjenica da je država odbila da usvoji sveobuhvatnu strategiju pristupačnosti, što je jedna od preporuka Komiteta UN o pravima osoba s invaliditetom, upućena državi u septembru 2017. Više puta je ponavljana i u izvještajima Evropske Komisije o stanju u zemlji, poručila je Vujačić.

Ona je navela da institucije, javni objekti i objekti u javnoj upotrebi pred kojima se ostvaruju prava i obaveze građanki i građana za koje se eventualno utvrdi da ne mogu biti učinjeni pristupačnim moraju biti iseljeni i smješteni u prostorima koji su pristupačni svim kategorijama osoba s invaliditetom, odnosno, osobama koje koriste pomagala za kretanje ili se otežano kreću, osobama niskog rasta, osobama s oštećenjem vida i/ili sluha.

U suprotnom, država kao sistem, uključujući i opštine, kršenje prava i diskriminaciju osoba s invaliditetom u stvari smatraju opravdanom i prihvatljivom pojavom. Pritom, valja podsjetiti da je diskriminacija jednako činjenje, kao i nečinjenje u situaciji kada neko ima ovlašćenja ili je dužan/na da postupa, zaključila je.

“Vijesti” su obišle ustanove ispred kojih je razgovarala sa starijim Baranima, uglavnom penzionerima, koji su kazali da stepenice predstavljaju najveći problem jer se otežano kreću.

Uglavnom pošaljem ćerku, ali ponekad moram lično zbog potpisa ili nešto, to su te njihove procedure, ne znam, valjda moram doći. Onda ona ide sa mnom pod ruku pa pravimo pauze, kazao je J. B. ispred zgrade Fonda za zdravstvo.

Zgrada i prostorije barskog Fonda zdravstva onemogućavaju osobama sa oštećenjem ili bez vida da se kreću samostalno i uvijek im je potrebna pratnja. Pored toga, nemaju istaknute informacije na Brajevom pismu što je za građane od velikog značaja, a propisano je i zakonom, kazala je sekretara Organizacije slijepih za Bar i Ulcinj Marija Božović.

Samim tim što nam nešto nije prilagođeno to znači da mi teže možemo da ostvarimo neka svoja prava ili sve ono što nam je potrebno kada idemo u određenu ustanovu. Mislim da tu nisu potrebna velika ulaganja, a bilo bi od izuzetnog značaja za osobe sa oštećenjem vida, makar da postoje informacije na Brajevom pismu, istakla je.

Ona je pohvalila Opštinu Bar i Građanski biro koji pored taktilnih staza ima i informacije na Brajevom pismu.

“Organi su dužni da za lica s invaliditetom obezbijede natpis na Brajevom pismu i u lako razumljivim formatima u objektima u javnoj upotrebi i prostorima i površinama javne namjene”, piše u Članu 12 Zakona o zabrani diskriminacije lica s invaliditetom.

Božović je ispričala da sa lokalnom upravom imaju odličnu komunikaciju, te da se radi na prilagođavanju grada sa taktilnim stazama, istaknutim informacijma na Brajevom pismu, a sajt Opštine Bar je takođe prilagođen osobama s oštećenjem vida.

Opština Bar je, kako su istakli, u prethodnom periodu realizovala projekat Energetski efikasna urbana mobilnost zemalja JIE koji je Zajednica Opština Crne Gore realizovala u više crnogorskih gradova u saradnji sa Njemačkom razvojnom organizacijom GIZ, u okviru kog su postavljene pristupne rampe za lica sa smanjenom pokretljivosću na više objekata institucija lokalne uprave.

To je podrazumijevalo uklanjanje arhitektonskih barijera i postavljanje rampi i rukohvata, u skladu sa standardima za kretanje osoba sa smanjenom pokretljivošću, i realizovana je na ulazima postojećih javnih objekata, kazali su.

To su uradili na zgradi Opštine, gdje su postavijeni propisni rukohvati za glavni ulaz, ulaz u Građanski biro, kao i ulaz u prostorije matičara, objekta Doma kulture “Vladimir Popović Španac” i objekta Galerije “Velimir A. Leković”.

Opština, kako su kazali, radila na obezbjeđenju pristupa opštinskim službama osobama s invaliditetom, pa je od marta do maja 2020. godine, za vrijeme prvog talasa epidemije korona virusa i prekida neposrednog rada šalterskih službi, izvela adaptaciju prostorija Građanskog biroa, u cilju potpune dostupnosti šalterskih službi osobama sa različitim vrstama invaliditeta, kao i da taj prostor bude funkcionalniji za boravak i rad službenika, i da služi svim građanima za neposredno ostvarivanje njihovih prava.

Istakli su da je Opština 16. decembra 2013. usvojila Lokalni plan akcije u oblasti invalidnosti sa ciljem obezbjeđivanja uslova za puno i aktivno učestvovanje osoba s invaliditetom u svim oblastima društvenog života na ravnopravnoj osnovi.

Ovim LPA, u koji su “Vijesti” imale uvid, utvrđeno je da je izgrađeno 179 silaznih rampi.

Opština je u prethodnom periodu prilagodila i sve raskrsnice i pješačke prelaze rampama za olakšan prolazak osoba s invaliditetom u gradskom jezgru, poručili su. Semafori na raskrsnicama opremljeni su posebnim zvučnim uređajima koji omogućavaju bezbjedan prolazak osoba s invaliditetom.

Opština je takođe izvršila zamjenu kompletne javne rasvjete savremenim osvjetljenjem, što je bio jedan od zahtjeva udruženja slabovidih osoba kako bi u večernjim časovima olakšano koristili javne površine, naveli su iz Opštine.

Zgrada Opštine pristupačna, druge ustanove su nadležnost Vlade

Na pitanje “Vijesti” da li se radi na prilagođavanju ustanova, iz Opština Bar su odgovorili da nemaju nikakve nadležnosti niti ovlašćenje da preuređuju objekte koji pripadaju državnim organima i nadležnost su države odnosno Vlade.

Ipak, Opština Bar je u prethodnom periodu kroz rekonstrukciju trotoara i javnih površina na većini lokacija koje vode prema najvažnijim institucijama od značaja za svakodnevni život osoba s invaliditetom postavila taktilne staze za slabovida lica. Takođe, prema projekcijama lokalne uprave, svaka buduća rekonstrukcija i izgradnja objekata na javnim površinama uslovljena je postojanjem taktilnih staza i drugih segemnata od značaja za osobe s invaliditetom, kazali su iz te lokalne uprave.

Izvor: Vijesti.me

Pripremila: Dajana Vuković

Udruženje mladih sa hendikepom Crne Gore (UMHCG) u saradnji s Udruženjem paraplegičara Cetinje sprovodi projekat Bezbjed(n)(OS)n(i) PUTevi. Projekat Bezbjed(n)(OS)n(i) PUTevi se realizuje u okviru Javnog konkursa za raspodjelu sredstava za finansiranje projekata i programa nevladinih organizacija – oblast saobraćaj, sigurnost i bezbjednost za 2023, raspisanog od strane Ministarstva saobraćaja i pomorstva.

Fokus projekta je na unaprjeđenju usluga u oblasti saobraćaja, sigurnosti i bezbjednosti za osobe s invaliditetom kroz smanjenje stepena i vrste barijera s kojima se suočavaju osobe s invaliditetom u oblasti javnog saobraćaja, sigurnosti i bezbjednosti u saobraćaju, i sprovođenju edukacija zaposlenih u oblasti drumskog, avio i željezničkog saobraćaja i informisanju mladih s invaliditetom o pravima i obavezama osoba s invaliditetom.

U vezi s tim, realizacijom projekta biće obuhvaćeni zaposleni u oblasti drumskog, avio i željezničkog saobraćaja, kako na nacionalnom nivou, tako i na nivou Glavnog grada Podgorice, mladi s invaliditetom koji pohađaju resursne centre, ostale osobe s invaliditetom i druge kategorije građana/ki, posebno: djeca, učenici/ce, roditelji sa malom djecom, starije osobe, osobe koje se otežano kreću određeni vremenski period, a ne spadaju u kategoriju osoba s invaliditetom, pješaci, oni koji voze trotinete, bicikla i druga sredstva u saobraćaju i prilikom kretanja, kao i ostali građani, i društvo u cjelini.

Realizacija projekta će trajati osam mjeseci, počev od 24. novembra 2023.